ایران با مساحتی نزدیک به ۱٬۶۵۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع، دارای تنوع چشمگیر اقلیمی است؛ از آب‌وهوای مرطوب و معتدل در شمال کشور تا اقلیم گرم و خشک مناطق مرکزی و اقلیم سرد کوهستانی غرب. این تنوع، انتخاب مصالح مناسب برای ساخت‌وساز را به یک چالش اساسی تبدیل کرده است.
ایران با مساحتی نزدیک به ۱٬۶۵۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع، دارای تنوع چشمگیر اقلیمی است؛ از آب‌وهوای مرطوب و معتدل در شمال کشور تا اقلیم گرم و خشک مناطق مرکزی و اقلیم سرد کوهستانی غرب. این تنوع، انتخاب مصالح مناسب برای ساخت‌وساز را به یک چالش اساسی تبدیل کرده است. تجربه تاریخی نشان می‌دهد که معماران سنتی ایران با بهره‌گیری از دانش بومی و شناخت ویژگی‌های اقلیمی، همواره مصالحی را انتخاب کرده‌اند که با محیط سازگار بوده و موجب کاهش مصرف انرژی شده است. مطالعات جدید نشان می‌دهد انتخاب مصالح نامتناسب می‌تواند مصرف انرژی ساختمان را تا ۴۰ درصد افزایش دهد. در مقابل، به‌کارگیری مصالح بومی و سازگار می‌تواند باعث کاهش مصرف انرژی، افزایش طول عمر بنا و کاهش نیاز به سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی شود.
مناطق مرکزی ایران شامل شهرهایی مانند یزد و کاشان، دارای تابستان‌های بسیار گرم و روزهای آفتابی هستند. مصالحی مانند خشت، گل و آجر ضخیم (حدود ۵۰ سانتی‌متر) به‌دلیل ظرفیت حرارتی بالا، حرارت روز را جذب کرده و شب هنگام آزاد می‌کنند؛ به این ترتیب دمای فضای داخلی تا حدود ۱۰ تا ۱۵ درجه کمتر از محیط بیرون حفظ می‌شود. برای نماها، استفاده از سنگ‌های رنگ روشن مانند تراورتن با تخلخل مناسب، به‌دلیل خاصیت عایق بودن و انعکاس تابش خورشید، گزینه‌ای مطلوب است. همچنین، رنگ‌آمیزی روشن سطوح خارجی می‌تواند جذب حرارت را تا حدود ۳۰ درصد کاهش دهد.
در مناطق غربی و شمال غربی مانند تبریز و سنندج، زمستان‌ها طولانی و بسیار سرد است. در این مناطق، مصالح سنگی با چگالی بالا و ضخامت قابل‌توجه، نقش عایق حرارتی را ایفا می‌کنند. ترکیب دیوارهای سنگی با عایق‌های مدرن مانند پشم‌سنگ یا پلی‌یورتان، می‌تواند انتقال حرارت را به‌طور چشمگیری کاهش دهد و کارایی انرژی ساختمان را تا ۴۰ درصد بهبود بخشد.
در سواحل شمالی کشور، رطوبت هوا بسیار بالاست و بارش‌های مداوم وجود دارد. استفاده از چوب‌های مقاوم در برابر رطوبت (مانند بلوط) یا مصالح سبک با قابلیت تهویه، باعث افزایش دوام سازه و کاهش مشکلاتی مانند کپک می‌شود. طراحی دیوارهای دوپوسته با لایه هوای ۵ سانتی‌متری می‌تواند رطوبت را تا ۶۰ درصد کاهش دهد و تهویه طبیعی را بهبود بخشد.
در نواحی جنوبی ایران مانند بندرعباس، گرما و رطوبت توأمان وجود دارد. در این مناطق، مصالح سبک با رنگ روشن مانند بامبو یا چوب فرآوری‌شده، به‌دلیل انعکاس بالای نور و مقاومت حرارتی مناسب، انتخاب مطلوبی هستند. همچنین، استفاده از بتن‌های مقاوم در برابر رطوبت و سیستم‌های دوپوسته می‌تواند انتقال حرارت را تا ۵۰ درصد کاهش دهد و دوام ساختمان را در برابر نمک‌های موجود در هوا افزایش دهد.
مشهد به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شهرهای شمال شرق ایران، دارای اقلیم نیمه‌خشک و زمستان‌های سرد و بادخیز است. دمای هوا در زمستان به زیر صفر می‌رسد و در تابستان نیز روزهای گرم و خشک تجربه می‌شود. برای این شرایط، استفاده از مصالحی با عایق حرارتی بالا مانند آجرهای سه‌جداره و دیوارهای سفالی توخالی توصیه می‌شود. در نمای ساختمان، سنگ‌های مقاوم در برابر یخ‌زدگی مثل گرانیت یا تراورتن با پوشش‌های محافظ، عملکرد بهتری دارند. ترکیب شیشه‌های دو یا سه‌جداره در پنجره‌ها به کاهش تبادل حرارتی کمک کرده و در کنار عایق‌بندی سقف با پشم‌سنگ یا پلی‌استایرن، مصرف انرژی گرمایش و سرمایش را به‌طور محسوسی کاهش می‌دهد. همچنین استفاده از رنگ‌های روشن در نما باعث کاهش جذب حرارت در تابستان خواهد شد.
بررسی تنوع اقلیمی ایران نشان می‌دهد که بهره‌گیری از مصالح سازگار با شرایط آب‌وهوایی، نه‌تنها باعث کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های نگهداری ساختمان می‌شود، بلکه طول عمر و پایداری بنا را نیز افزایش می‌دهد. در شهرهایی مانند مشهد، انتخاب صحیح مصالح می‌تواند هزینه‌های انرژی را تا ۶۰ درصد کاهش دهد و درعین‌حال کیفیت سکونت را بهبود بخشد.
گروه ساختمانی 100 با بهره‌گیری از متخصصان و تجربه گسترده در پروژه‌های ساختمانی، همواره تلاش کرده است تا طراحی‌های مدرن را با اصول معماری اقلیمی و مصالح بهینه ترکیب کند. هدف ما ارائه ساختمان‌هایی بادوام، کم‌مصرف و همسو با اقلیم منطقه است.